Wykrawanie to proces tłoczenia, w którym do oddzielania arkuszy od siebie używa się matrycy. Wykrawanie odnosi się głównie do wykrawania i dziurkowania. Wykrawanie lub proces wycinania pożądanego kształtu z arkusza wzdłuż zamkniętego konturu nazywa się wykrawaniem, a wycinanie otworu w żądanym kształcie z elementu procesu nazywa się dziurkowaniem.
Wykrawanie to jeden z podstawowych procesów tłoczenia. Pozwala nie tylko na bezpośrednie wykrawanie gotowych elementów, ale także na przygotowanie wykrojów do innych procesów, takich jak gięcie, tłoczenie głębokie i formowanie, dlatego jest szeroko stosowane w obróbce tłoczenia.
Wykrawanie można podzielić na dwie kategorie: wykrawanie zwykłe i wykrawanie dokładne. Wykrawanie zwykłe polega na rozdzieleniu blach w postaci szczelin ścinających między matrycami wypukłymi i wklęsłymi; wykrawanie dokładne polega na rozdzieleniu blach w postaci odkształcenia plastycznego.
Proces odkształcania metodą wykrawania można podzielić na trzy następujące etapy: 1. Etap odkształcania sprężystego; 2. Etap odkształcania plastycznego; 3. Etap oddzielania pęknięć.
Jakość wykrojnika odnosi się do stanu przekroju poprzecznego, dokładności wymiarowej i odchyłki kształtu wykrojnika. Przekrój wykrojnika powinien być jak najbardziej pionowy i gładki, z małymi zadziorami; dokładność wymiarowa powinna mieścić się w zakresie tolerancji określonym na rysunku; kształt wykrojnika powinien spełniać wymagania rysunku, a powierzchnia powinna być jak najbardziej pionowa.
Na jakość wykrawanych detali wpływa wiele czynników, w tym przede wszystkim właściwości materiału, wielkość i jednorodność szczeliny, ostrość krawędzi, struktura i układ formy, dokładność formy itp.
Sekcja części wykrawającej wyraźnie wykazuje cztery charakterystyczne obszary: opad, gładką powierzchnię, chropowatą powierzchnię i zadziory. Praktyka pokazała, że gdy krawędź stempla jest tępa, widoczne są zadziory na górnym końcu części wykrawającej; gdy krawędź matrycy żeńskiej jest tępa, widoczne są zadziory na dolnym końcu otworu części wykrawającej.
Dokładność wymiarowa wykrojnika odnosi się do różnicy między rzeczywistym rozmiarem wykrojnika a rozmiarem bazowym. Im mniejsza różnica, tym wyższa dokładność. Na dokładność wymiarową wykrojników wpływają dwa główne czynniki: 1. Konstrukcja i dokładność wykonania wykrojnika; 2. Odchylenie wykrojnika od rozmiaru stempla lub matrycy po zakończeniu wykrawania.
Błąd kształtu wykrojników odnosi się do defektów, takich jak wypaczenia, skręcenia i odkształcenia, a czynniki wpływające na nie są stosunkowo złożone. Dokładność ekonomiczna, jaką można osiągnąć przy wykrawaniu standardowych metalowych elementów, mieści się w przedziale IT11–IT14, a najwyższa może osiągnąć jedynie IT8–IT10.
Czas publikacji: 04-11-2022